System monitorowania wyrobów tytoniowych „Track and Trace” (T&T) na terenie Unii Europejskiej został wprowadzony w celu walki z nielegalnym handlem tytoniem, który stanowi poważne zagrożenie zarówno dla zdrowia publicznego, jak i dla gospodarek państw członkowskich. Celem systemu jest zapewnienie wysokiego poziomu przejrzystości i kontroli nad przepływem wyrobów tytoniowych od producenta do konsumenta, co umożliwia skuteczną walkę z nielegalnym obrotem tytoniem i fałszerstwem produktów.
Podstawy prawne
Podstawę prawną systemu T&T stanowi Dyrektywa Tytoniowa (2014/40/UE), która została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Dyrektywa ta zobowiązuje państwa członkowskie do wdrożenia systemu śledzenia i śledzenia wyrobów tytoniowych w celu ograniczenia dostępu do nielegalnych produktów na rynku europejskim. Implementacja systemu T&T w Unii Europejskiej rozpoczęła się w maju 2019 roku.
Jak działa system T&T?
System „Track and Trace” działa na zasadzie unikalnych identyfikatorów, które są przypisywane do każdego opakowania wyrobów tytoniowych na etapie produkcji. Identyfikatory te zawierają szereg informacji, takich jak: data i miejsce produkcji, miejsce przeznaczenia, a także szczegółowe dane o transporcie i dystrybucji produktu. Dzięki temu możliwe jest śledzenie każdego opakowania od momentu wyprodukowania aż do sprzedaży końcowej, co znacząco utrudnia wprowadzenie nielegalnych wyrobów do obiegu.
Terminy
Dyrektywa Tytoniowa Unii Europejskiej (2014/40/UE), która wprowadza system śledzenia i śledzenia („track and trace”, T&T) wyrobów tytoniowych, określa terminy i kamienie milowe dotyczące implementacji systemu. Najważniejsze z nich:
20 maja 2019 – Ten termin był kluczowym momentem dla systemu T&T, kiedy to zaczął obowiązywać dla papierosów i tytoniu do samodzielnego zwijania. Od tego dnia, wszystkie nowe opakowania tych wyrobów muszą być wyposażone w unikalne identyfikatory, umożliwiające ich śledzenie na każdym etapie łańcucha dostaw – od producenta do ostatecznego punktu sprzedaży detalicznej.
20 maja 2024 – Jest to rozszerzony termin, do którego wszystkie pozostałe wyroby tytoniowe (np. cygara, cygaretki) muszą być włączone do systemu T&T. Zapewnia to, że cała gama wyrobów tytoniowych sprzedawanych w Unii Europejskiej będzie monitorowana i śledzona w celu walki z nielegalnym handlem.
Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby systemy informatyczne wykorzystywane do śledzenia były kompatybilne i interoperacyjne na poziomie międzynarodowym, co umożliwia skuteczne śledzenie wyrobów tytoniowych na terenie całej UE oraz poza jej granicami.
Korzyści i wyzwania
Główną korzyścią płynącą z wdrożenia systemu T&T jest znaczące ograniczenie udziału w rynku UE nielegalnych wyrobów tytoniowych, co przekłada się na wzrost bezpieczeństwa zdrowotnego społeczeństwa oraz zwiększenie wpływów budżetowych z tytułu akcyzy i podatków. System umożliwia również lepszą koordynację działań służb celnych i policyjnych w całej Unii Europejskiej.
Niemniej jednak, wdrożenie i funkcjonowanie systemu T&T wiąże się również z wyzwaniami. Należą do nich kwestie techniczne związane z zapewnieniem kompatybilności systemów informatycznych w różnych państwach członkowskich, jak również zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa danych. Ponadto duże wyzwanie stanowi zapewnienie, że wszystkie podmioty uczestniczące w łańcuchu dostaw wyrobów tytoniowych, od producentów po sprzedawców detalicznych, są należycie zintegrowane z systemem.
Podsumowanie
System „Track and Trace” jest kluczowym elementem strategii Unii Europejskiej mającej na celu walkę z nielegalnym handlem wyrobami tytoniowymi. Jego skuteczność zależy od współpracy między państwami członkowskimi, producentami wyrobów tytoniowych, dystrybutorami oraz sprzedawcami. Wdrażanie systemu stanowi ważny krok w kierunku ochrony zdrowia publicznego i zwiększenia bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej. Pomimo wyzwań, jakie niesie ze sobą system T&T, jego potencjalne korzyści dla społeczeństwa i gospodarki są znaczące.
Więcej szczegółów:
https://www.podatki.gov.pl/akcyza/system-sledzenia-wyrobow-tytoniowych-track-trace/
https://health.ec.europa.eu/tobacco/product-regulation/systems-tobacco-traceability-and-security-features_en
Autor: Tomasz Cieślik